İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Bireysel Başvuru
İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (AİHM), Avrupa Konseyi'ne üye devletlerin vatandaşlarının, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ve protokollerinde güvence altına alınan haklarının ihlal edilmesi durumunda başvurabilecekleri uluslararası bir mahkemedir. AİHM'ye bireysel başvuru, vatandaşların ulusal mahkemelerde adalete ulaşamadıkları durumlarda, insan haklarının korunması ve ihlallerin giderilmesi için başvurabilecekleri önemli bir hukuk yoludur. Bu makalede, AİHM'ye bireysel başvuru süreci, temel ilkeler ve başvurunun aşamaları detaylı bir şekilde ele alınacaktır.
AİHM'ye Bireysel Başvuru Temel İlkeleri
AİHM'ye bireysel başvurunun kabul edilebilmesi için belirli şartların ve ilkelerin yerine getirilmiş olması gerekmektedir. Bu ilkeler, başvurunun kabul edilebilirliğini ve Mahkeme'nin yetkisini belirler.
1. İç Hukuk Yollarının Tüketilmesi İlkesi:
AİHM'ye başvuruda bulunmadan önce, başvuru sahibinin ulusal yargı mercilerindeki tüm iç hukuk yollarını tüketmiş olması gerekmektedir. Bu ilke, devletlerin kendi yargı sistemlerinde adaleti sağlamaları gerektiği düşüncesine dayanır.
2. Altı Aylık Süre Kuralı:
Başvurunun, iç hukuk yollarının tüketilmesinden sonra en geç altı ay içinde AİHM'ye yapılması gerekmektedir. Bu süre, iç hukuk yollarının tükendiği tarihten itibaren başlar.
3. Mağduriyet İlkesi:
Başvuru sahibi, AİHS veya protokollerinde güvence altına alınan haklarının ihlal edildiğini ve bu ihlalin kendisine doğrudan zarar verdiğini kanıtlamalıdır. Yani başvuru sahibi, mağdur olduğunu göstermelidir.
4. Anonim Başvuru Yasağı:
AİHM'ye yapılan başvurular anonim olamaz. Başvurunun kim tarafından yapıldığının açıkça belirtilmesi gerekmektedir.
5. Aynı Konuda Diğer Uluslararası İnceleme Yollarının Bulunmaması:
Başvurunun aynı konuda başka bir uluslararası başvuru mekanizmasına sunulmamış olması gerekmektedir. Aksi takdirde başvuru kabul edilmez.
AİHM'ye Bireysel Başvuru Süreci
AİHM'ye bireysel başvuru süreci belirli aşamalardan oluşur. Bu süreç, başvurunun hazırlanması, gönderilmesi ve Mahkeme tarafından değerlendirilmesini içerir.
1. Başvurunun Hazırlanması:
Başvuru formu, AİHM'nin resmi internet sitesinden temin edilebilir. Başvuru formunda, başvuru sahibinin kimlik bilgileri, başvurunun konusu, ihlal edilen haklar ve iç hukuk yollarının nasıl tüketildiği ayrıntılı bir şekilde belirtilmelidir. Ayrıca, başvuruya eklenmesi gereken belgeler (mahkeme kararları, resmi yazışmalar vb.) başvuru formuna eklenmelidir.
2. Başvurunun Gönderilmesi:
Hazırlanan başvuru formu ve ekleri, posta yoluyla AİHM'nin Strasbourg'daki merkezine gönderilmelidir. Elektronik başvuru kabul edilmemektedir. Başvuru, Mahkeme'ye ulaştıktan sonra kayıt altına alınır ve başvuru numarası verilir.
3. Kabul Edilebilirlik İncelemesi:
AİHM, başvurunun kabul edilebilir olup olmadığını değerlendirir. Bu aşamada, başvurunun iç hukuk yollarının tüketilip tüketilmediği, altı aylık süre kuralına uyulup uyulmadığı ve başvurunun diğer kabul edilebilirlik şartlarına uygun olup olmadığı incelenir.
4. Esas İnceleme:
Başvurunun kabul edilebilir bulunması halinde, Mahkeme başvurunun esasını incelemeye başlar. Bu aşamada, taraflardan ek bilgi ve belgeler istenebilir. Mahkeme, başvuruyu yazılı olarak veya duruşma yaparak inceleyebilir.
5. Karar Verme:
AİHM, başvurunun esasını inceledikten sonra kararını verir. Mahkeme, ihlalin tespit edilmesi durumunda başvuru sahibine tazminat ödenmesine veya diğer uygun tedbirlerin alınmasına karar verebilir. AİHM kararları bağlayıcıdır ve üye devletler tarafından uygulanmak zorundadır.
AİHM'nin Kararlarının Uygulanması
AİHM'nin verdiği kararlar bağlayıcıdır ve üye devletler tarafından uygulanmak zorundadır. Mahkeme kararlarının uygulanması, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi tarafından denetlenir. Kararların uygulanmaması durumunda, üye devletler hakkında yaptırımlar uygulanabilir.
İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi'ne bireysel başvuru, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve protokollerinde güvence altına alınan hakların ihlal edildiği durumlarda vatandaşlara önemli bir hukuk yolu sunar. İç hukuk yollarının tüketilmesi, altı aylık süre kuralı, mağduriyet ilkesi gibi temel ilkeler çerçevesinde yapılan başvurular, Mahkeme tarafından titizlikle değerlendirilir. AİHM, insan haklarının korunması ve ihlallerin giderilmesi amacıyla önemli bir rol oynamaktadır. Helvacıoğlu Hukuk Bürosu olarak, AİHM'ye bireysel başvuru sürecinde müvekkillerimize en yüksek kalitede hizmet sunmaktan gurur duyuyoruz. Adaletin sağlanması ve insan haklarının korunması adına çalışmalarımıza kararlılıkla devam ediyoruz.